ÇOCUĞUMA NASIL SINIR KOYACAĞIM?
Ebeveynlik sürecinde belki de en zorlayıcı konulardan biri de sınırlardır. Tüm ebeveynler çocuklara sınır konulması gerektiği konusunda hemfikir fakat bunun nasıl sağlanacağı noktasında büyük bir kafa karışıklığı yaşayabiliyorlar. Bununla birlikte sınır kelimesi birçok ebeveyne sert ve mesafeli gelebiliyor. Gelin birlikte çocuğumuzla olan ilişkiyi ön planda tuttuğumuz şefkatli ve sağlıklı sınırları nasıl oluşturabileceğimizi konuşalım.
Sağlıklı Sınır Ne Anlama Gelir?
“Çocuğunuza sınır koyun! Sınırların olmadığı ortamlarda büyüyen çocuklar ileride çok zorlanır. Çocuğun sınırlara ihtiyacı var!” Tüm bunlar sıklıkla karşımıza çıkan cümleler. Peki sınır koymanın ne anlama geldiğini hiç düşündük mü?
Sınır; çocukların gelişimsel süreçleri içinde önemli rol oynayan bir süreçtir. Süreçtir çünkü; sınır kavramı çocukta gelişimsel dönemler içinde zamanla oturur. En genel tanımıyla sınır koyma; çocuğa bir kuralı kendini güvende hissedebileceği ortamı sağlayarak kazandırmaya çalıştığımız bir yolculuktur.
Çocuk ve ebeveyn arasındaki ilişki tüm süreçlerde olduğu gibi sağlıklı sınırları oluştururken de son derece kritik bir öneme sahiptir.
Sınırlar Neden Önemlidir?
Sınırlar hayatın her alanında karşımıza çıkar. Bunu çok temel bir örnekle anlatabilirim. Hiç gitmediğiniz bir şehirdesiniz ve yolda hiçbir işaret, tabela ya da yol gösterici bir şey olmadan yürümeye çalıştığınızı düşünün. Doğru yolda ilerlemek ne kadar mümkün olurdu?
Sınırların olmadığı bir dünya da çocuklar için böyledir. İlk süreçte çocukların sınırlardan hoşlanmadıklarını düşünebiliriz fakat çocuklar sınırlarla kendilerini güvende hissederler.
Çocuklara koyduğumuz sağlıklı sınırlar çocukların ihtiyaçlarını daha net görebilmemize aynı zamanda çocuğun kendi davranışlarını düzenleyebilmesine katkı sağlar. Sınırlar çocuk ve ebeveyn arasındaki ilişkiyi zedelemez aksine aradaki sağlıklı ilişkiyi güçlendiren bir köprü işlevi gösterir.
Peki, doğru sınırı nasıl koyacağız?
İlk olarak neye sınır koyduğumuzun farkında olmalıyız. Çocuğun davranışına yönelik bir sınır koymalı; deneyimlediği duyguya yönelik bir sınır koymamalıyız. Sınır koyarken kullandığımız üslup yargılayıcı, eleştirici ya da reddeden bir tutum içinde olmamalıdır. Kısa, açık ve net ifadeler kullanmak da çocukta bir kafa karışıklığı yaratmamak adına oldukça önemlidir.
Sınır koyarken belki de en kilit nokta çocuğun duygularının ve ihtiyaçlarının görüldüğünü çocuğa hissettirmektir. Bu sayede duyulduğunu hisseden çocuk için sınırlara uymak daha yumuşak bir hale gelecektir.
Sınır koyma adı altında çocuğun tüm davranışlarını kısıtlamaya çalışmak da oldukça sık karşılaştığımız bir durumdur. Bu noktada ebeveyn olarak kendimize “Bu gerçekten sınır koymam gereken bir konu mu?” ya da “Bu sınır kimin için gerekli?” Diye sormak bakış açımızı önemli ölçüde değiştirecektir.
Sınır koyarken diğer bir anahtar nokta da net ve kararlı bir tutum içinde olmaktır. Bugün koyduğum sınırda yarın ya da sonraki günler aynı tutarlılığı sürdürebilecek miyim, diye bakmak da oldukça önemlidir. İlk süreçte koyduğumuz sınıra uymak çocuk için de zorlayıcı olabilir fakat ebeveynin kararlı tutumu bu durumu kırmayı sağlayacaktır.
Sınır koyacağımız konuya alternatif olabilecek diğer seçenekleri çocuğa sunmak da süreci kolaylaştıracak bir adımdır.
Sınır koyarken çocuğun ihtiyacı doğrultusunda temastan, şefkatli bir bedenle çocuğa yaklaşmaktan geri durmamalıyız. Çocuk kendini güvenli hissettiği ölçüde koyulan sınırı daha iyi anlayacaktır.
Sınır kavramını çocuklarda oturması ve koyduğumuz sınırlara uyum sağlamaları uzun bir süreç isteyebilir. Bu notada sabırlı olmak da oldukça kıymetidir. Kriz anları yaşanmaması adına rutin akış içerisinde çocuğun da regüle olduğu anlarda anlaşmalar yapabilir bunları somutlaştırarak kalıcı hale getirebilirsiniz.
Sağlıklı ve keyifli günler dilerim.
Psk. Dan. Beyza DOKUYUCU