AŞIRI EBEVEYN BEKLENTİLERİ
Ebeveyn Olarak Çocuğunuzdan Ne Beklediğinize Dikkat Etmelisiniz
Çocuklar bizi sinirlendiren ne yapıyor olursa olsun, ebeveynlerin de en az onlar kadar sinir bozucu olduğunu kabul etmeliyiz. Çocuğunun sağlıklı bir birey olarak gelişmesi için elinden geleni yapan bir anne/baba nasıl olur da sinir bozucu olabilir? Aslında günlük hayatın içinde her birimiz aşırı beklentilerimizle çocuklarımızı sıkıyoruz, zorluyoruz ve farkında olmasak da yetersiz oldukları imajını çiziyoruz. Çocuğun kararlarına karışarak, davranışlarına ‘Ama seni koruyorum’ diye müdahale ederek özgüvenlerini zedeliyoruz. İşte aşırı ebeveyn beklentilerinden birkaçı..
Çocuğum her zaman mutlu olmal
Uzun bir iş gününün ardından eve geldiğinizde çocuklarınızın moralinin bozuk olduğunu ya da kızgın, üzgün olduklarını görmek sizin için de üzücüdür. Haklısınız ama çocukların da kötü günleri olabilir. Çocuklar da aynı yetişkinler gibi kötü hissetmelerine neden olan deneyimler yaşayabilirler. Okulda bir arkadaşlarıyla sorun yaşar, menüde sevmediği bir yemek çıkmıştır, uykusunu alamamış olabilir. Hatta aynı yetişkinlerde olduğu gibi tetikleyici bir neden olmasa da her an gülmeyebilir, yalnız kalmaya ihtiyacı olabilir. Onlara rahat kalabilmeleri için biraz zaman tanımalıyız; onlar da baş etmeleri gereken durumlarla yüzleşirler.
Çocuklarımız her zaman mutlu olmayacaklar, gülücükler saçmayacaklar ve bizler bunu kabul etmeyi öğrenmeliyiz. Ama bu yanlış anlaşılmamalı. Eğer çocuğunuz sürekli kötü moddaysa bu farklı bir durumdur. Çocuğunuzun yaşadığı duygusal değişimlere karşı tetikte olmanız önemlidir. Onu mutlu olmaya zorlamadan, bunaltmadan ne yaşadığını öğrenebilirsiniz. Bunun için okul öncesi dönemdeki çocuğunuza ‘Bugün neler yaşadın? Neden üzgünsün?’ diye sormak ve sağlıklı bir cevap beklemek gerçekdışı bir beklenti olacaktır. Çocuğunuzun duygu durumunda gözlediğiniz değişimlerin kaynağını öğrenmek için öğretmeniyle görüşebilirsiniz. Çocuğunuz tabi ki dil becerisi ve hafızası geliştikçe gün içinde yaşadıklarını sizinle paylaşacak. Ancak bunun için biraz daha sabırlı olmalısınız.
Çocuğum asla başarısız olmamalı
Genellikle çocuğunuz başarısız olduğu zaman hüsrana uğramış hissedersiniz. Özellikle okul öncesi dönemde yeni becerilerin kazanılmaya başladığı dönüm noktalarında anne babalar başarı konusunda çok hassastır. Çoğu bunun farkında olmasa da dışarıdan biri kolayca ebeveynlerin başarı kaygısını fark edebilir. Çocuk yürümeye başlarken sendeler, takılır düşer. Kendi başına yemek yemeyi öğrenirken etrafa döker. Tuvalet alışkanlığı kazanırken altına kaçırır, tuvalete gitmekten çekinir. Bunların hepsi gelişimin normal evreleridir. Ancak ebeveynler çocuklarının başarısızlıklarına öylesine odaklanmıştır ki başarıyla kat ettikleri yolu fark edemeyebilirler. Kaygı durumundayken yaşadıklarının normal olduğunu, çocuklarında bir sorun olmadığını söyleyecek bir uzman ararlar. Kitaplara/internete başvurup kendi çocukları gibi altına kaçıran başka çocuklar var mı öğrenmeye çalışırlar.
Bu noktada ebeveynlere tavsiyemiz aşırı başarı beklentisi içinde olmamaları. Kendi başarısızlıklarını hatırlamaları. Hata yapılabilir, hepimiz başarısız olabiliriz, hayat budur. Başarısızlıklarımız sayesinde daha güçlü şekilde yolumuza devam ederiz. Çocuklarınızın insan olmasının önündeki engel siz olmamalısınız.
Söylediğimi yap ama yaptığımı yapma
Çocuklar, düşündüğünüzden çok daha fazla şeyi görür ve yakalar. Eşinizle özel olduğunu düşündüğümüz bir tartışmadayken onlar neler olup bittiğini genellikler anlarlar. Birbirinize karşı tutum ve davranışlarınız çocukların nasıl insanlar olarak büyüyeceklerini etkiler. Eğer onların önünde birbirinizi aşağılarsanız, eleştirirseniz, bir gün onların da bunları yapacağından emin olun. Çocuklarımız başkalarına nasıl davranmaları gerektiğini onlara verdiğimiz öğütlerden değil insanlara gerçekten nasıl davrandığımızdan öğrenirler. Bu nedenle duygularınızı dışa vururken iki kez düşünün. Davranışlar sözlerden daha etkilidir. Çocuklarınıza iyi model olmaya çalışmanız gerekir.
Psk. Diyar Meriç UÇAK