Ebeveyn tutumları çocukların psikososyal gelişimlerinde önemli bir etkiye sahiptir. O halde biz de ebeveyn tutumu nedir, hangi tutum ne anlama gelmektedir ve çocukların dünyasındaki yeri nedir bir göz atalım…
Ebeveyn tutumları genel olarak anne ve babanın çocuklarına yönelik gerçekleştirmiş olduğu tutum ve davranışlarını ifade etmektedir. Genel olarak bakıldığında ebeveyn tutumlarını; Demokratik, Otoriter, Koruyucu, İzin Verici ve İhmalkâr olarak sıralayabiliriz.
Demokratik Anne-Baba Tutumu Nedir ?
Demokratik ebeveyn tutumu, çocukların kişilik gelişimi için en uygun olan tutumdur.
Bu tutumun en önemli özelliği, ebeveyn davranışlarının birbiriyle uyumlu ve tutarlı olmasıdır. Ebeveynler çocuklarına karşı hem hoşgörülü hem de kontrolcü davranırlar. Ne kadar zor da olsa bu denge çok önemlidir.
Kural ya da sınır olmalı mıdır?
Elbette olmalıdır, en önemli nokta ise kural ve sınırların nasıl olması gerektiği sorusudur:
* Uyulması gereken kurallar çocuklar ile birlikte belirlenmelidir. Çocuk da bu sürece dâhil edilmelidir.
* Belli sınırlar içinde çocukların bazı davranışları yapmalarına izin verilmelidir.
* Çocuk bazı sorumlulukları alması ve bunları yerine getirmesi teşvik edilmelidir.
* Kuralların, çocukların gelişim seviyelerine ve yaş özelliklerine uygun olmasına önem verilmelidir.
Otoriter Anne-Baba Tutumu Nedir?
Otoriter ebeveynler genel olarak; çocuklarının isteklerini kabul etmeyen, sert ve cezalandırıcı tutumdadırlar. Böyle bir ortamda büyüyen çocuklar, sevgi ve merak duygularından yoksun kalırlar.
Büyüyüp birer yetişkin olduklarında, sosyal ilişkilerinde sorun yaşarlar. Gördükleri aşırı baskı ve disiplin sonucu kendilerini yetersiz, engellenmiş hissederler.
Koruyucu Anne-Baba Tutumu Nedir?
Bu tutum tek çocuklu ailelerde daha sık görülmektedir.
Aşırı koruyucu tutumu benimseyen ana babalar, çocuklarına gereğinden fazla kontrol ve ilgi gösterirler.
Bunun sonucunda da çocuklar; fazla bağlı, güvensiz ve duygusal sorunları olan bireyler olurlar. Bu bağımlılıkları da tüm hayatları boyunca onları etkiler.
Her konuda çocuklara gerektiğinden fazla müdahale etmek ya da çocukların
yapabileceği pek çok şeyin ana baba tarafından yapılması çocukların; yaşayarak
öğrenmelerine, kendilerine yeter hale gelmelerine, kendilerine güvenmeyi
öğrenmelerine engel olur.
Navaro, 1989
İzin Verici Anne-Baba Tutumu Nedir?
Bu tutumda ebeveynler; çocukların isteklerine boyun eğer, onları şımartırlar. Çocuklarına gereğinden fazla özgürlük verir, sonuç olarak karşılarına çıkan olumsuzluklara da aşırı hoşgörü gösterirler. Tüm bunların sonucunda ise artık çocuklarını kontrol etmekte zorlanır hale gelirler. Bu tutuma sahip olan ailelerdeki çocuklar özdenetimlerini oluşturamazlar.
İhmalkâr Anne-Bana Tutumu Nedir?
Bu ebeveynlik stilindeki ebeveynlerin çocukları ile etkileşimi zayıftır.
İhmalkâr ebeveynler, çocuklarının bedensel ve duygusal ihtiyaçlarını göz ardı ederler, kendi kişisel ve kariyer hayatlarına çocuklarından daha fazla odaklanırlar.
Sevgili ebeveynler, bu yazımızda ebeveynlik stillerine yakından baktık. Şimdi sıra sizde, hangi tutumun sizi yansıttığını değerlendirebilirsiniz. Tamamen bir stili yansıtmayabilir ama biraz daha ağırlıklı olduğunu düşünebilirsiz, belki zaman zaman değişen tutumlarınızı fark edebilirsiniz. Daha da önemlisi denemekte ya da değiştirmekte fayda gördüğünüz parçaları yakalayabilirsiniz. Sevgiler..
Psk. Ezgi Akçakoca